سیستم عامل چیست؟
سیستم عامل چیست؟
واژه OS مخفف عبارت Operating System به معنای “سیستم عامل” است.سیستم عامل مهم ترین نرم افزاریست که در کامپیوتر نصب می‌شود. یک نرم افزار سیستمی که منابع سخت افزاری و نرم افزاری کامپیوتر را مدیریت می کند و خدمات مشترکی را به سایر برنامه های کامپیوتری می دهد.همچنین سیستم عامل به عنوان رابط میان کاربر و سخت افزار نیز عمل میکند.
سیستم عامل چه کاری میکند؟
سیستم عامل یک نرم افزار سطح بالا میباشد که وظیفه دارد تا انواع منابع سخت افزاری و نرم افزاری را مدیریت کند:
مدیریت دستگاه(سخت افزار)
سیستم عامل با کمک درایورهای مربوطه، دستگاه را مدیریت میکند. مجموعه کارهایی که برای مدیریت دستگاه انجام می‌شود، به شرح زیر است:
- تمام دستگاه‌های متصل به یک سیستم را تحت نظر دارد.
- در مورد نوع فرایند و مدت زمان دسترسی به دستگاه تصمیم‌گیری میکند.
- دستگاه‌ها را به روشی موثر و کارآمد در دسترس قرار می‌دهد. همچنین در صورت عدم نیاز، دسترسی به دستگاه‌ها را رد میکند.
مدیریت پردازنده
مدیریت پردازنده شامل موارد زیر است:
- اطمینان حاصل کردن از اینکه هر برنامه اجرایی وفرایند، زمان کافی را برای پردازش دریافت میکند.
- پیگیری وضعیت پروسه‌ها.
مدیریت حافظه
عملکردهای سیستم عامل برای مدیریت حافظه‌ی اولیه یا اصلی یک کامپیوتر به شرح زیر است:
- در صورت وجود درخواست، دسترسی به حافظه را برای پروسه امکان‌پذیر میکند. با تکمیل شدن پروسه، امکان دسترسی آن به حافظه نیز برداشته می‌شود.
- حافظه اولیه را زیر نظر می‌گیرد.
مدیریت فایل
یک سیستم عامل می‌تواند فعالیت‌های مربوط به مدیریت فایل را نیز انجام دهد:
- محل ذخیره‌سازی اطلاعات را تحت نظر دارد
- تنظیمات دسترسی کاربر، وضعیت هر فایل و موارد دیگر را مدیریت میکند. این امکانات به طور کلی سیستم فایل را تشکیل می‌دهند.
برنامه‌ریزی کارها
- سیستم عامل می‌تواند کارهایی که در اولویت هستند را شناسایی کرده و ابتدا آن‌ها را مورد پردازش قرار دهد. آن‌ها زمان و منابع استفاده شده توسط کارها یا کاربران را نیز تحت نظر خواهند داشت.
مدیریت خطا
- سیستم عامل روی خطاهای رخ داده نظارت دارد و اشکالات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را مورد بررسی قرار می‌دهد.
مزایا و معایب سیستم عامل
مزایای سیستم عامل:
- اشتراک منابع
- امنیت
- توانایی انجام چندکار همزمان
- کاربر پسند
معایب سیستم عامل:
- هزینه
- حملات ویروسی
- خرابی سیستم
رابطهای کاربری در سیستم عامل ها
هر سیستم عاملی که توسط انسان کنترل شود نیازمند یک رابط کاربری (User Interface) است که اغلب پوسته (Shell) نیز نامیده می‌شود.یک سیستم عامل ممکن است رابط گرافیکی یا رابط خط فرمانی (Command Line) را برای ارتباط با کاربر داشته باشد.
رابط گرافیکی
- رابط گرافیکی (Graphical User Interface یا GUI) رابط محبوب میان کاربران است. در رابط، همه چیز بر اساس تصاویر، منوها، رنگ‌ها و به طور کلی گرافیکی، ساخته شده و کارکردن کاربر را آسان میکند.
- اکثر سیستم عامل‌ها (مانند ویندوز، لینوکس، OSX و …) معمولاً برپایه رابط گرافیکی طراحی می‌شوند که البته مزایا و معایب خود را دارند. با وجود کارت‌های گرافیک، بار زیادی از روی CPU از لحاظ پردازش گرافیکی، برداشته شده است. میزان استفاده از منابع سخت افزاری سیستم در این رابط بسیار بیشتر از رابط خط فرمان است.
رابط خط فرمان
- در طرف دیگر، رابط خط فرمان (Command Line Interface، به صورت مخفف CLI) نیز به دلیل داشتن سرعت بالا، استفاده کمتر از منابع سخت افزاری و برخی موارد دیگر، میان متخصصان محبوب است. در این رابط تقریبا همه چیز برپایه دستورات و ورودی و خروجی‌هایی بر اساس متن ها ساخته شده اند. معمولاً در سیستم عامل‌های برپایه خط فرمان، خبری از ماوس نیست و اجزای گرافیکی نیست.
انواع سیستم عامل
سیستم عامل‌های کامپیوتر
ویندوز (Microsoft Windows )
- درحال حاضر ویندوز، پرطرفدار ترین سیستم عامل میان همه آن هاست. ویندوز ۱۱ جدیدترین نسخه از ویندوز است.
لینوکس (Linux)
- لینوکس سیستم عاملی است که به دلیل قابلیت‌ها، امکانات و قدرت انعطاف پذیری فوق العاده، به سرعت جایگزین سایر سیستم عامل‌ها در میان متخصصان شد. شامل توزیع هایی مثل Ubuntu، Parrot، Debian، Linux Mint، Fedora، Kali Linux و غیره است.
Mac
- این سیستم عامل توسط شرکت اپل و برای کامپیوترهای اپل طراحی شده است. این سیستم عامل بر روی تمام کامپیوترهای Macintosh به صورت پیش فرض نصب شده است.
سیستم عامل‌های موبایل
- موبایل‌های هوشمند نیز مانند کامپیوترها، دارای سیستم عامل‌های خاص خود هستند. از سیستم عامل‌های مربوط به موبایل می‌توان به مواردی مثل Android، Apple iOS، Windows Mobile، Blackberry ، Palm و Symbian اشاره داشت.
